Những cách bảo vệ sức khỏe trước tình trạng ô nhiễm không khí mà ai cũng nên biết

Ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM hiện nay, việc đối mặt với ô nhiễm không khí vẫn đang là nỗi lo lắng vô cùng lớn của rất nhiều người. Ô nhiễm không khí là tác nhân gây ra nhiều tác hại nguy hiểm như các bệnh về đường hô hấp, tim mạch, là nguyên nhân chính gây Ung thư, tử vong sớm. Chính vì thế, việc tìm kiếm cho mình những cách bảo vệ sức khỏe trước tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay là việc ai cũng nên làm. 

Nội dung bài viết

• 1. Ô nhiễm không khí là gì?
• 2. Mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe của ô nhiễm không khí?
  • 2.1. Ảnh hưởng trực tiếp
  • 2.2. Ảnh hưởng gián tiếp
• 3. Cách bảo vệ sức khỏe trước tình trạng ô nhiễm không khí
  • 3.1. Chăm sóc sức khỏe từ bên trong
  • 3.2. Bảo vệ sức khỏe từ bên ngoài

1. Ô nhiễm không khí là gì

Ô nhiễm không khí được định nghĩa theo bách khoa toàn thư Wikipedia “là sự thay đổi lớn trong thành phần của không khí, chủ yếu do khói, bụi, hơi hoặc các khí lạ được đưa vào không khí, có sự tỏa mùi, làm giảm tầm nhìn xa, gây biến đổi khí hậu, gây bệnh cho con người và cũng có thể gây hại cho sinh vật khác như động vật và cây lương thực, và có thể làm hỏng môi trường tự nhiên hoặc xây dựng. Hoạt động của con người và các quá trình tự nhiên có thể gây ra ô nhiễm không khí”

Hay nói theo cách khác, ô nhiễm không khí là ám chỉ việc nguồn không khí con người đang hít thở hàng ngày đang phải chịu nhiều tác động bởi các tác nhân hóa học, vật lý hoặc sinh học dẫn đến việc làm thay đổi các đặc tính tự nhiên vốn có. Theo các nhà nghiên cứu thống kê, những chất gây ô nhiễm, gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe của con người đáng chú ý nhất gồm: 

• Bụi siêu vi, hay còn gọi là bụi mịn (PM)
• Ozon (O3)
• Nito Dioxide (NO2)
• Sulfur Dioxide (SO2)

Trong đó, bụi siêu vi là đáng chú ý nhất. Bụi siêu vi, hay còn gọi là bụi mịn là những hạt vật chất có đường kinh rất nhỏ. Được chia ra làm 2 loại là bụi mịn đường kính nhỏ hơn 10 micron (PM10) và bụi mịn đường kính nhỏ hơn 2,5 micron (PM 2.5). Với đường kính nhỏ hơn sợi tóc như vậy, bụi mịn dễ dàng xâm nhập vào cơ thể thông qua đường hô hấp, trở thành 1 trong những tác nhân gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng cho cơ thể như các bệnh về tim mạch và hệ hô hấp. Bụi mịn còn được liệt kê thuộc nhóm chất gây ung thư theo báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Ung Thư của WHO (IARC) vào năm 2013.

2. Mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe của ô nhiễm không khí

2.1. Ảnh hưởng trực tiếp 

- Ô nhiễm không khí gây ra nhiều bệnh về hô hấp: Các bệnh lý nghiêm trọng về đường hô hấp như viêm phổi, dị ứng hầu hết đều được hình thành từ ô nhiễm không khí 

- Là 1 trong những tác nhân gây Ung thư: Theo nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học y khoa, Ung thư chủ yếu là 1 kết quả của các yếu tố môi trường. Khi cơ thể phải tiếp nhận quá nhiều khí độc sẽ làm tăng nguy cơ mắc phải chứng ung thư phổi. Thậm chí, khí độc di chuyển trong cơ thể sẽ có thể dẫn đến việc ung thư hình thành ở nhiều bộ phận.

- Gây nhiều ảnh hưởng đến não bộ: Ô nhiễm không khí cũng gây nhiều tác động trực tiếp đến não bộ, làm suy giảm nhận thức và thậm chí dẫn đến chứng mất trí nhớ.

- Tác động đến tim mạch: Tình trạng ô nhiễm không khí tăng cao đồng thời cũng làm tăng nguy cơ mắc phải các chứng bệnh về tim mạch, nguy hiểm nhất chính là đột quỵ. 

- Ngoài ra, ô nhiễm không khí còn là nguyên nhân gây ra những bệnh lý khác như: chứng vô sinh ở Nam giới, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, lão hóa da, gây nhiều tác hại về mắt.

2.2. Ảnh hưởng gián tiếp

Nồng độ ô nhiễm không khí tăng cao không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến con người, nó còn ảnh hưởng rất nhiều đến hệ động thực vật. Từ đó, có thể chất lượng cuộc sống của con người cũng đang bị đe dọa 1 cách gián tiếp

3. Cách bảo vệ sức khỏe trước tình trạng ô nhiễm không khí

3.1. Chăm sóc sức khỏe từ bên trong

Để có thể sở hữu 1 nền tảng sức khỏe tốt cần bảo vệ và chăm sóc từ bên ngoài lẫn bên trong. Chính vì thế, việc tăng cường sức đề kháng cũng là 1 vấn đề rất quan trọng. Hiện nay, có nhiều cảnh bảo rằng không nên đi chạy bộ hoặc tập thể dục ngoài trời vì điều này sẽ làm tăng khả hấp thụ bụi mịn từ bên ngoài vào cơ thể bởi những động tác hít vào - thở ra đều đặn.

Đáng chú ý hơn, hiện nay các địa điểm lý tưởng cho việc tập thể dục thể thao thường là những công viên trong trung tâm thành phố, được bao bọc bởi những tuyến đường lớn với mật độ lưu thông dày đặc bởi các phương tiện giao thông vào giờ cao điểm.

Để khắc phục tình trạng này, những người có thói quen tập thể dục thể thao ngoài trời nên cân nhắc lựa chọn khung thời gian tập luyện vào thời gian sáng sớm. Lý giải là vào thời điểm này, các phương tiện giao thông hoạt động trên đường vẫn còn ít. Ngoài ra, nên lựa chọn những địa điểm tập thông thoáng, những nơi trồng nhiều cây xanh và tập những bài tập phù hợp.

Lưu ý, mỗi khi di chuyển ở bên ngoài về nhà, mỗi người nên vệ sinh cá nhân kỹ lưỡng như tắm rửa bằng xà phòng, sử dụng dung dịch chuyên dụng nhỏ mắt, nhỏ mũi như nước muối sinh lý.

Ngoài ra, để bảo vệ sức khỏe tốt cũng cần trang bị 1 chế độ dinh dưỡng hợp lý, khoa học. Cụ thể, mỗi người nên bổ sung đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất sau: Chất bột, chất béo, chất đạm, Các vitamin và khoáng chất). Để phòng ngừa tác hại của các chất Oxy hóa, chúng ta có thể bổ sung thêm vào thực đơn của mình trái cây và các loại rau xanh.

Đặc biệt, đối với trẻ em. Phụ huynh cần chú ý nhiều hơn vì trẻ em rất dễ gặp phải những tác động từ ô nhiễm môi trường. Các bậc phụ huynh nên cho trẻ được tiêm ngừa các loại Vacxin đầy đủ, đặc biệt là các loại Vacxin có khả năng ngăn ngừa được các bệnh lý đường hô hấp. Lưu ý, nếu trẻ hoàn toàn khỏe mạnh thì không cần thiết phải bổ sung các loại thuốc tăng cường sức đề kháng.

3.2. Bảo vệ sức khỏe từ bên ngoài

Ô nhiễm không khí tác động trực tiếp tới cơ thể thông qua việc hít thở hàng ngày, chính vì thế việc mỗi cá nhân tự trang bị cho mình những giải pháp bảo vệ từ bên ngoài là việc vô cùng cần thiết.

Hiện nay, các sản phẩm như khẩu trang, máy lọc không khí là các loại sản phẩm được khuyến cáo sử dụng nhiều nhất. Tuy nhiên, không hẳn là cứ mua về dùng là sẽ có thể đạt được hiệu quả như mong đợi. Cũng như nhiều người hiện nay vẫn đang suy nghĩ có thể chống được bụi siêu vi bằng cách đeo nhiều khẩu trang cùng 1 lúc. 

Theo nhận định của các Bác sĩ tại bệnh viện Nhi Đồng TP HCM, việc sử dụng nhiều khẩu trang cùng 1 lúc sẽ làm tăng khả năng bảo vệ cho cơ thể trước bụi mịn là không chính xác. Điều quan trọng là khẩu trang sử dụng phải là những loại khẩu trang tốt, đạt tiêu chuẩn chất lượng.

Một chiếc khẩu trang có khả năng chống bụi ít nhất phải có kết cấu từ 2 lớp trở lên. Trong đó, phải có 1 lớp lọc chuyên dụng giúp ngăn chặn được những hạt bụi siêu nhỏ như màng lọc than hoạt tính, màng lọc tĩnh điện,... Ngoài ra, khẩu trang cũng cần được thiết kế thoáng mát để tránh mang lại cảm giác ngột ngạt cho người đeo khi phải sử dụng trong thời gian dài

Khuyến cáo nên sử dụng các loại khẩu trang có màn lọc bụi chuyên dụng

Theo bác sĩ Nhiên - Nguyên trưởng khoa hô hấp Bệnh viện Nhi Đồng TP HCM cho biết "Việc dùng hai chiếc khẩu trang hay lót thêm giấy không có bằng chứng cải thiện tác hại bụi mịn so với một chiếc. Mặt khác, việc dùng quá nhiều lớp khẩu trang có thể làm cho người sử dụng bị ngột ngạt, khó chịu hơn".

Đối với các sản phẩm máy lọc không khí, các chuyên gia khuyến khích người dân nên tìm mua ở những địa chỉ uy tín, có bảo hành, xuất xứ rõ ràng. Tiêu chuẩn để đánh giá chất lượng 1 máy lọc không khí đó là phần lọc tương thích chuẩn HEPA

Ngoài ra, trong trường hợp không thể trang bị được máy lọc không khí, cũng không cần quá lo lắng, chúng ta có thể áp dụng ngay 1 số biện pháp đơn giản như: thường xuyên vệ sinh và thay bộ lọc máy điều hòa; lau quét, dọn dẹp nhà cửa thường xuyên; nếu nhà có vườn khuyến khích nên trồng nhiều cây xanh hơn, đối với những nhà không có sân vườn có thể trồng 1 số loại cây có thể thái khí 02 về đêm như: cây nha đam (lô hội), trầu bà, lưỡi hỗ,...

Hơn nữa, bên cạnh các sản phẩm khẩu trang lọc bụi, chúng ta nên sử dụng thêm những sản phẩm có khả năng che chắn cho da như mắt kính, áo khoác, găng tay khi lưu thông trên đường. Đặc biệt, nếu có thể nên hạn chế di chuyển trên những tuyến đường trung tâm, nên tập trung nhiều phương tiện giao thông, hạn chế lưu thông trong các khung giờ cao điểm.

Hy vọng, với những cách bảo vệ sức khỏe trước tình trạng ô nhiễm không khí này có thể giúp ích cho bạn khi phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí ở mức báo động như hiện nay. Nếu bài viết hữu ích, hãy chia sẻ với bạn bè và người thân để mọi người cùng biết và phòng tránh nhé.