Tia cực tím (UV) là gì? Tác hại và cách bảo vệ da hiệu quả

Tia cực tím (UV) là kẻ thù thầm lặng gây hại cho làn da, thậm chí có thể gây ung thư da. UV100 sẽ giúp bạn hiểu rõ về tia UV, tác hại của nó và các biện pháp bảo vệ da tốt nhất.

Tia cực tím là gì? Nguồn gốc và phân loại

Tia cực tím (UV), hay còn gọi là tia tử ngoại, là một loại bức xạ điện từ có trong ánh nắng mặt trời, không nhìn thấy bằng mắt thường.

Nguồn gốc:

Tự nhiên: Mặt trời là nguồn phát tia UV chủ yếu.
Nhân tạo: Giường nhuộm da, đèn UV, đèn hàn, đèn diệt khuẩn...

Phân loại:

UVA:

Có bước sóng dài nhất (320-400nm), chiếm 95% tia UV trong ánh nắng mặt trời.
Xuyên qua mây, kính và lớp biểu bì da.
Gây lão hóa da, nám, sạm, tàn nhang, ung thư da.

UVB:

Có bước sóng trung bình (290-320nm).
Bị tầng ozone hấp thụ một phần.
Gây cháy nắng, bỏng rát, đỏ da, ung thư da.

UVC:

Có bước sóng ngắn nhất (100-290nm) và năng lượng mạnh nhất.
Bị tầng ozone hấp thụ hoàn toàn nên không đến được mặt đất.
Tuy nhiên, việc tầng ozone bị suy giảm đang tạo ra nguy cơ tia UVC xuyên qua và gây hại cho sức khỏe con người.

Tác hại của tia cực tím

Đối với da:

Lão hóa sớm: UVA phá hủy collagen và elastin, gây nếp nhăn, chảy xệ.
Nám, sạm, tàn nhang: UVA kích thích sản sinh melanin quá mức, gây ra các đốm nâu trên da.
Ung thư da: Tiếp xúc lâu dài với tia UV làm tăng nguy cơ ung thư da, đặc biệt là ung thư tế bào đáy và ung thư tế bào vảy.
Cháy nắng, bỏng rát: UVB gây tổn thương lớp biểu bì, khiến da ửng đỏ, đau rát.

Đối với mắt:

Đục thủy tinh thể: Làm mờ thủy tinh thể, gây suy giảm thị lực.
Thoái hóa điểm vàng: Tổn thương võng mạc, dẫn đến mù lòa.
Ung thư mắt: Tăng nguy cơ ung thư kết mạc và ung thư mi mắt.
Mù tuyết: Gây viêm giác mạc, mất thị lực tạm thời.
Đối với sức khỏe:
- Suy giảm hệ miễn dịch: Ức chế hoạt động của tế bào miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Ảnh hưởng đến tâm lý: Gây mệt mỏi, stress, trầm cảm.

Chỉ số tia cực tím (UV Index)

UV Index là chỉ số đo lường cường độ tia UV tại một thời điểm và địa điểm cụ thể.

Bảng chỉ số UV Index và mức độ ảnh hưởng

Thang đo: Từ 1 đến 11+, chỉ số càng cao, cường độ tia UV càng mạnh, nguy cơ gây hại càng lớn.

Phân loại:

0-2: Thấp
3-5: Trung bình
6-7: Cao
8-10: Rất cao
11+: Cực kỳ cao

Cách tra cứu: Bạn có thể tra cứu chỉ số UV Index theo khu vực trên các trang web dự báo thời tiết hoặc ứng dụng di động.

Các yếu tố ảnh hưởng đến UV Index:

Thời gian: Tia UV mạnh nhất từ 10h sáng đến 4h chiều.
Mùa: Mùa hè có cường độ tia UV cao hơn các mùa khác.
Vị trí địa lý: Càng gần xích đạo, cường độ tia UV càng mạnh.
Độ cao: Càng lên cao, cường độ tia UV càng mạnh.
Mây che phủ: Mây có thể giảm cường độ tia UV, nhưng không ngăn chặn hoàn toàn.
Bề mặt phản xạ: Cát, nước, tuyết phản xạ tia UV, làm tăng cường độ tiếp xúc.

Tia UV gây ung thư da như thế nào?

Khi da tiếp xúc với tia UV, các tế bào melanocyte sẽ sản sinh melanin – sắc tố quyết định màu da – để bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV. Tuy nhiên, tiếp xúc quá nhiều với tia UV khiến tế bào melanocyte tăng sinh đột biến, hình thành các khối u ác tính, dẫn đến ung thư da.

Biện pháp bảo vệ da trước tia UV

Thoa kem chống nắng:

Chọn kem chống nắng phổ rộng, có SPF 30+ và PA+++.
Thoa kem 20 phút trước khi ra nắng và thoa lại sau mỗi 2-3 giờ, hoặc sau khi bơi lội, ra mồ hôi.
Thoa đủ lượng kem, che phủ đều các vùng da tiếp xúc với ánh nắng.
Chọn loại kem phù hợp với loại da:
- Da dầu: Kem chống nắng dạng gel, lotion, kiềm dầu.
- Da khô: Kem chống nắng dạng kem, dưỡng ẩm.
- Da nhạy cảm: Kem chống nắng không chứa hương liệu, chất tạo màu.

Hạn chế ra ngoài vào khung giờ nắng gắt (10h-15h).

Đeo kính râm chống tia UV:

Chọn kính có kích thước lớn, gọng ôm sát khuôn mặt, che chắn toàn bộ vùng mắt.
Kiểm tra nhãn mác đảm bảo kính có khả năng chặn 99-100% tia UV (UV400).

Mặc quần áo chống nắng:

Chọn trang phục có chỉ số UPF 50+, vải dày dặn, màu tối.
Ưu tiên chất liệu chống nắng tốt như polyester, nylon, vải dệt kim loại.
Che chắn kín các vùng da bằng áo khoác, quần dài, váy chống nắng, khẩu trang, nón rộng vành.
Sử dụng mũ rộng vành, ô (dù) che nắng: Che chắn bớt ánh nắng trực tiếp.
Tìm bóng râm: Nghỉ ngơi dưới bóng cây, tòa nhà... khi ở ngoài trời.
Bổ sung dinh dưỡng: Ăn nhiều rau củ quả giàu chất chống oxy hóa, vitamin C, vitamin E giúp bảo vệ da từ bên trong.

UV100 – Giải pháp chống nắng toàn diện

UV100 là thương hiệu thời trang chống nắng hàng đầu Việt Nam với:

Sản phẩm đa dạng: Áo khoác chống nắng, quần, găng tay, khẩu trang, nón, kính mát...
Chất liệu cao cấp: Polyester, Polyamide, Ceramic Fiber.
Chỉ số UPF 50+: Ngăn chặn 99.3% tia UV, đạt chứng nhận ARPANSA (Úc).
Thiết kế thời trang: Hiện đại, năng động, phù hợp với nhiều phong cách.